حاملگی خارج رحمی یک وضعیت اضطراری می باشد که در آن تخمک بارور شده در خارج رحم (معمولا در لوله فالوپی) قرار می گیرد. در واقع ممکن است تخمک به جای رحم به لوله فالوپ، حفره شکم یا دهانه رحم چسبیده شود. با این حال که ممکن است آزمایش بارداری مثبت باشد اما تخمک بارور شده در قسمت درستی قرار ندارد. درمان حاملگی خارج رحمی در برخی شرایط می تواند شامل جراحی برای برداشتن جنین و ترمیم لوله فالوپی باشد. همچنین برای در ادامه روش های درمان حاملگی خارج رحمی ممکن است شامل داروهای تزریقی باشد که به کاهش رشد جنین در خارج رحم کمک می‌کند. هرچند این موضوع می‌تواند بسیار خطرناک و دشوار باشد، اما با درمان صحیح و به موقع، میتوان عوارض جانبی و خطرات آن را کاهش داد.
علت بارداری خارج از رحم چیست؟
علت این عارضه به‌طور دقیق مشخص نیست اما در برخی شرایط، موارد زیر می‌تواند در ایجاد این عارضه نقش داشته باشند:
- ایجاد التهاب در لوله‌های فالوپی ناشی از یک بیماری، عفونت یا سوابق جراحی گذشته
- مشکلات هورمونی
- ناهنجاری‌های ژنتیکی
- نقص هنگام تولد
- تغییر شکل و وضعیت لوله‌های فالوپ و اندام‌های تناسلی
چه بانوانی ممکن است در معرض بارداری خارج از رحم قرار گیرند؟
از آنجایی که این عارضه یک روند احتمالی است، همه خانم‌هایی که فعالیت جنسی دارند در معرض خطر این عارضه هستند. بر اساس تحقیقات گذشته سابقه ابتلا به این عارضه در بانوانی که شرایط زیر را داشته اند بیشتر بوده است:
- بانوان بالای 35 سال
- سابقه انجام جراحی لگن، جراحی شکم یا سقط‌های مکرر
- سابقه بیماری التهابی لگن (PID)
- سابقه آندومتریوز
- بارداری با وجود بستن لوله رحمی یا دستگاه داخل رحمی (IUD)
- مصرف سیگار
- سابقه بارداری خارج از رحم
- سابقه بیماری‌های جنسی مثل سوزاک و کلامیدیا (عفونت در بارداری)
لازم به ذکر است که اگر شما سابقه هرکدام از این موارد را دارید، قبل از بارداری به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید و تمامی این موارد را با متخصص خود در میان بگذارید.
حاملگی خارج از رحم چه علائمی دارد؟
این عارضه علائم زیادی از خود نشان می دهد که از اولین علامت ها میتوان به خونریزی واژن و درد در ناحیه پایین شکم و درد لگنی اشاره کرد. علائم این عارضه ممکن است شامل خونریزی غیرعادی و بیش از حد، درد شانه و گردن، تشدید درد با حرکت بدن، تهوع و استفراغ و سردرد باشد. در صورت تجربه هر یک از این علائم، باید سریعا به پزشک مراجعه کرده و برای درمان حاملگی خارج رحمی اقدام کنید.
بارداری خارج از رحم چه عوارضی دارد؟
بارداری خارج از رحم عوارض جدی و خطرناکی برای سلامتی بانوان به همراه دارد. در بین عوارض ممکن میتوان به خونریزی شدید درونی، درد شدید شکم و ناحیه لگن، عفونت‌های رحمی و بافتی و عدم توانایی برای باروری در آینده اشاره کرد. برای تشخیص و درمان بارداری خارج از رحم، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید تا عوارض متحمل قبل از بروز مشکلات جدی کاهش یابد.
چگونه میتوان از بارداری خارج از رحم جلوگیری کرد؟
به طور کلی پیشگیری از حاملگی خارج رحمی امکان پذیر نمی باشد اما بهترین حالت ممکن برای این که احتمال مبتلا شدن به این عارضه را کاهش داد این است که قبل از اقدام به بارداری طبق معاینات دوره ای زیر نظر پزشک متخصص زنان و زایمان خود به بررسی شرایط پرداخت و همچنین اجتناب از رفتار های پر خطر برای جلوگیری از بیماری های مقاربتی و عدم مصرف دخانیات می توان تا حد ممکن جلوگیری کرد.
نحوه تشخیص بارداری خارج از رحم چگونه است؟
برای تشخیص بارداری خارج از رحم، ابتدا نشانه‌هایی مانند درد شدید شکمی و خونریزی ناگهانی ظاهر می‌شوند و یا علامی دیگر مانند نشانه هایی که در بالا نام برده ایم به وجود می آید. سپس با انجام برخی آزمایش ها مانند سونوگرافی و آزمایشات خونی میتوان متوجه وجود بارداری خارج از رحم شد. اگر بارداری خارج از رحم تشخیص داده شود، مادر نیاز به مراقبت و درمان فوری دارد تا از عواقب جدی مانند خونریزی داخلی و نقص عملکرد اعضای حیاتی پیشگیری کند.
درمان حاملگی خارج رحمی
درمان بارداری خارج رحمی بستگی به عواملی مانند مکان و اندازه جنین، سن مادر، وضعیت مادر و عوارض مرتبط دارد. در مواردی که جنین هنوز بسیار کوچک است و عوارض خطرناکی برای مادر وجود ندارد، ممکن است روش های غیرجراحی مانند مصرف داروها برای درمان استفاده شوند. اما در مواردی که جنین بزرگتر شده است یا عوارض جدی تری را متحمل می کند، نیاز به جراحی برای خارج کردن جنین از خارج رحم وجود دارد. در ادامه ما به بررسی این دو روش میپردازیم.
درمان دارویی
در صورتی که این وضعیت در مراحل اولیه باشد، پزشک ابتدا دارو تجویز می‌کند تا از رشد سلولی جلوگیری کند. برای اطمینان از موثر بودن داروی تزریقی لازم است آزمایش خون به‌صورت مکرر انجام شود. زمانی که دارو موثر عمل کند، علائمی مشابه با سقط جنین ایجاد خواهد شد که به شرح زیر است:
- گرفتگی
- خونریزی
- خارج شدن بافت
لازم است بدانید که اگر علائم بالا را داشتید دیگر لازم به عمل جراحی نیست و دیگر این عارضه خطری برای شما ندارد. همچنین باید بدانید که بعد از مصرف دارو ها تا چند ماه قادر به بارداری نخواهید بود.
عمل جراحی
درمان بارداری خارج رحمی با استفاده از روش جراحی یکی از روش‌های موثر در مدیریت این حالت پیچیده است. این روش جراحی می‌تواند شامل لاپاراسکوپی، لاپاراتومی یا جراحی باز باشد. بعد از جراحی، برای جبران کاهش خونریزی و بهبود سلامت مادر، عمل پاکسازی لوله ها و رحم نیز انجام می‌شود.
دکتر نشمیل امجدی پور متخصص جراحی های زیبایی زنان و زایمان با سال ها تجربه در خدمت مراجعین محترم هستند. شما می توانید جهت مشاوره و ویزیت حضوری با شماره های داخل سایت با مطب ایشان ارتباط برقرار کنید.
مراقبت‌های خانگی بعد از عمل
بعد از انجام عمل به روش دارویی و یا عمل جراحی پزشک متخصص دستورالعمل‌هایی را برای شما در نظر می‌گیرد. اگر شما با استفاده از روش عمل جراحی جنین را خارج نمودید، جای بخیه ها در طول زمان بهبودی باید تمیز و خشک نگه داشته شوند. همچنین در شرایطی نادر ممکن است این برش ها دچار عفونت شوند که برخی از این علائم به شرح زیر میباشد:
- خونریزی متوقف نمی‌شود
- خونریزی بیش از حد
- بوی بد در محل جراحی
- قرمزی پوست
- ورم در ناحیه جراحی
- احساس داغی بیش از حد هنگام لمس
پس از جراحی ممکن است مقدار کمی خونریزی واژینال و لخته خون‌های کوچک داشته باشید که ممکن است این شرایط تا شش هفته پس از عمل نیز ادامه داشته باشد.
سایر نکات خود مراقبتی شامل موارد زیر است:
- نباید وسیله سنگین بلند کنید
- جهت جلوگیری از یبوست به مقدار لازم مایعات مصرف کنید
- باید استراحت لگنی داشته باشید
- در هفته های ابتدایی پس از جراحی باید استراحت کامل داشته باشید